آیا تا به حال برایتان اتفاق افتاده است که، با وجود مشغله بسیار زیاد و کارهای عقب افتاده، با اینکه قصد کم کاری یا اهمال کاری ندارید ولی باز هم نمی توانید کاری که به توجه و تمرکز نیاز دارد را انجام دهید؟
آیا بعضی اوقات کارها یا حرف‌های خود را فراموش می‌کنید؟
آیا نشستن و گوش دادن به صبحت‌های دیگران برای شما دشوار است؟
آیا مدام دچار پرش افکار می‌شوید؟
اگر پاسختان به سؤال‌های بالا مثبت است، ممکن است، دچار مشکل عدم توجه و تمرکز باشید.
عدم توجه و تمرکز چیست؟
مشکل عدم تمرکز برای اکثر افراد یک اتفاق طبیعی و دوره‌ای است. خستگی و استرس عاطفی می‌تواند در بیشتر افراد مشکلات تمرکز ایجاد کند. تغییرات هورمونی نیز می‌تواند بر نحوه تفکر و تمرکز ما تأثیر بگذارد. اگر عدم تمرکز به شکلی حاد و دنباله‌دار تکرار شود، مشخصه مشکلات جسمی و روحی است که نیازمند مداخله درمان‌گر خواهد بود.
متأسفانه گاهی این اختلال درست تشخیص داده نمی‌شود و دیگران تصور می‌کنند فرد مبتلا به این اختلال، حواس‌پرت و گیج است و یا به مسائل اطراف خود اهمیت نمی‌دهد. این تصورات اشتباه و عدم درک در فرد مبتلا باعث ایجاد احساس ناامیدی، خشم یا افسردگی می‌شود.
نشانه‌ها و علائم عدم توجه و تمرکز چیست؟
ناتوانی در عدم تمرکز در افراد به اشکال متفاوتی ظاهر می شود. برخی از علائم عدم تمرکز که ممکن است فرد تجربه کند عبارتند از:
- ناتوانی در یادآوری اتفاقاتی که در گذشته نزدیک اتفاق افتاده
- ناتوانی در نشستن ثابت
- ناتوانی در تفکر واضح
- گم کردن مرتب وسایل یا مکان‌ها
- ناتوانی در تصمیم‌گیری
- ناتوانی در انجام کارهای پیچیده
- کمبود توجه
- تکرار اشتباهات سهل‌انگارانه
عوامل عدم توجه و تمرکز چیست؟
اختلال عدم توجه و تمرکز می‌تواند دلایل متعددی از نظر روان‌شناختی، فیزیولوژیکی و محیطی داشته باشد.
از جمله مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد، آسیب‌دیدگی بخشی از مغز، سردردهای شدید، درگیری با یک درد مزمن، افسردگی، اضطراب بالا، خاطرات دردناک و یا حتی کرونا شدید.
در ادامه، به چند مورد از رایج‌ترین عوامل مانع تمرکز که منجر به عدم تمرکز در بزرگسالان می‌شود، می‌پردازیم:
اختلالات خواب و عدم داشتن خواب کافی
کیفیت و مدت‌زمان خواب در هر جنبه از زندگی بسیار تأثیرگذار است. اختلالات خواب می‌تواند موجب مشکلات عدم تمرکز و حافظه در بزرگسالان و کمبود توجه در کودکان شود.
خواب، بدن و ذهن را بازیابی می‌کند و بنابراین، کم‌خوابی اجازه نمی‌دهد ذهن عملکرد مناسبی داشته باشد. تنظیم الگوی خواب، می‌تواند یکی از بهترین روش‌های بهبود تمرکز در بزرگسالان و کودکان باشد.
تکنولوژی
فناوری، امروز می‌تواند یکی از دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان باشد. تمام صداهایی که ما دائماً به‌عنوان محرک خارجی می‌شنویم مانند اعلان‌های شبکه‌های اجتماعی، هشدارهای ساعت، صدای پیامک، صدای تماس‌ها و … تمرکز ما را به هم می‌زنند.
پس از مدتی، حتی زمانی که در دفتر کار آرام و ساکت خود مشغول کار هستیم، عدم تمرکز را به صورت عادت تجربه می‌کنیم.
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی که در بدن رخ می‌دهد، علائم مختلفی ایجاد می‌کند که مهمترین آن مشکلات خواب، گیجی، خستگی و افسردگی است که هر یک به تنهایی به عدم تمرکز ختم می‌شود.
مغز ما به صورتی طراحی شده که در زمان خطر، آدرنالین ترشح می‌کند و بدن را در حالت استرس نگه می‌دارد. اگرچه، آدرنالین ابتدا انرژی بالا و تمرکز کامل ایجاد می‌کند اما اثر آن در مدت‌زمان کوتاهی از بین می‌رود و مغز در نتیجه استرس، هورمون کورتیزول ترشح می‌کند.
به این ترتیب، تصمیم‌گیری صحیح، تمرکز و رسیدن به راه‌حل برای فرد آسان‌تر می‌شود. اما وجود مداوم کورتیزول در بدن، مکانیسم طبیعی قشر جلوی پیشانی مغز را مختل می‌کند و هنگامی که این قسمت مغز به خوبی کار نکند، باعث عدم تمرکز خواهد شد.
داروهای شمیایی
محتوای شیمیایی برخی داروها می‌تواند تأثیرات شدیدی بر مغز بگذارد. میزان یا دفعات مصرف دارو و انتخاب داروی مناسب، از مواردی است که حتماً باید بادقت بررسی شود و تحت نظر پزشک باشد.
پرش افکار در کودکان و نوجوانان
پرش افکار، زمانی رخ می‌دهد که ذهن مدام درگیر افکار ناخواسته و سرزده می‌شود که پشت سرهم می‌آیند. این حالت، نه‌تنها در بزرگسالان که در کودکان و نوجوانان نیز بسیار رایج است و عملکرد آن‌ها در مدرسه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کنار زدن و کنترل این افکار دشوار است و به نظر می‌رسد این افکار مزاحم هستند که کودک را کنترل می‌کنند.
پیامدهای عدم تمرکز و پرش فکر
پرش افکار می‌تواند مانع از توجه و تمرکز شود، در خواب اختلال ایجاد کند و حتی موجب افسردگی و اضطراب گردد.
ممکن است باعث شود، در شغل خود عملکرد مناسبی نداشته باشید. حتی اگر عاشق شغلتان باشید، اگر نتوانید به خوبی روی آن تمرکز کنید قطعاً راندمان بالایی نخواهید داشت.
همچنین می‌تواند مانع اصلی یادگیری در کودکان باشد، چرا که حافظه کودک را دچار مشکل کرده و اجازه نمی‌دهد اطلاعاتی که دریافت می‌کند وارد حافظه بلند مدت او شود.
علاوه بر این، از دست دادن تمرکز و پرش افکار، باعث می‌شود در کارهای ساده روزمره دچار مشکل شوید. عدم تمرکز در مطالعه، یکی از این کارهاست. کودکان و بزرگسالانی که از پرش افکار و عدم تمرکز رنج می‌برند، اغلب هنگام مطالعه دچار مشکل می‌شوند و همین مشکل یکی دیگر از دلایلی است که یادگیری آن‌ها را مختل می‌کند.
چگونه مطمئنم شویم عدم و توجه و تمرکز اثر تلقین نیست؟ یا به عبارتی چگونه عدم توجه و تمرکز را تشخیص دهیم؟
یکی از بهترین راه‌های تشخیص عدم توجه تمرکز، نوار مغز (CQ) و یا نقشه مغزی (QEEG) است، که با دقت بالایی می توانند اختلالات مغزی را از جمله مشکل توجه و تمرکز را تشخیص دهند.
برای مثال، عکس زیر یک نمونه نقشه مغزی تهیه شده از فردی است که دچار اختلال عدم توجه و تمرکز است.
همچنین در بخش دیگری از نتایج مغزی که تاثیر اختلالات بر بخش‌های دیگر را نشان می‌دهد (عکس زیر)، می توان مشاهده کرده که مشکل عدم تمرکز بر روی دیگر بخش‌های و عملکرد فرد تاثیر گذار ست و نقشه مغزی با دقت بسیار بالایی آن را تشخیص می‌دهد.
راه درمان اختلال عدم توجه و تمرکز چیست؟
عدم توجه تمرکز در بزرگسالان موضوعی است که به عنوان یک مشکل کوچک شروع می‌شود و با عمیق شدن، بسیاری از حوزه‌های زندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر در همان گام‌های اولیه، اقدامات مقدماتی برای مقابله با این مشکل انجام شود، سریع‌تر و مؤثرتر می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
به چند روش می‌توان مشکل عدم توجه و تمرکز را درمان کرد که عبارتند از:
1- تکنیک‌های تمرکز
مشابه هر مشکل ذهنی دیگر، روش‌های زیادی در مورد چگونگی بهبود تمرکز در کودکان و بزرگسالان وجود دارد، از جمله:
تمرین مغز
روش‌های زیادی وجود دارد که بدون توجه به سن شما به سلامت مغز کمک می‌کند. انجام تمرینات مغزی برای افزایش تمرکز، توجه و حافظه به شما کمک می کند تا با افزایش سن، مغز خود را همچنان فعال نگه‌دارید.
حل کردن پازل، جدول، بازی با کلمات و برخی بازی‌های فکری می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند.
پیدا کردن تکنیک‌های شخصی
ساختار ذهنی و نیازهای هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، مواردی که حواس فرد را پرت می‌کنند، ممکن است، با توجه به علایق او تغییر کند. به همین دلیل، افرادی که در تمرکز دچار مشکل هستند، باید نیازهای خود را به روشنی تعیین کنند و تکنیک‌هایی مخصوص به خود را پیدا کنند.
از یک برنامه‌ریز استفاده کنید و برای کمک به سازماندهی برنامه‌های خود، چک‌لیست ایجاد کنید. یک برنامه برای خود بنویسید و سعی کنید منظم برنامه را دنبال کنید. وظایف خود را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید و … برای یافتن این تکنیک‌ها می‌توانید از مشاوره‌های تخصصی کمک بگیرید.
2- سبک زندگی سالم
تغذیه سالم
مواد مغذی که به بدن می‌رسانیم برای سلامتی تمام اعضای بدن ما مهم هستند. ما تمام انرژی و مواد مورد نیاز خود را از این غذاها دریافت می‌کنیم. داشتن یک رژیم غذایی سالم هم برای داشتن ذهن سالم و هم برای از بین بردن عدم تمرکز در کودکان و بزرگسالان، از اهمیت بالایی برخوردار است. از تحریک بیش از حد مغز با مقدار زیاد کافئین یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا خودداری کنید.
خواب کافی
همان‌طور که در بالا گفتیم، خواب یکی از مهمترین عوامل استراحت و شادابی ذهن است. ذهن برای گرفتن و ذخیره اطلاعات جدید به استراحت نیاز دارد. غلبه بر مشکلات خواب و خواب منظم موثرترین راه برای از بین بردن عدم تمرکز و توجه در بزرگسالان و کودکان است.
ورزش کردن
محققان دریافتند که افزودن تمرینات بدنی به برنامه روزانه، نه‌تنها برای بدن شما مفید است. بلکه به مغز نیز کمک می‌کند افکار مزاحم را نادیده بگیرد. در یک مطالعه مشاهده شد دانش‌آموزانی که ورزش متوسط دارند در مقایسه با دیگران، تمرکز بسیار بهتری داشتند.
3- مراجعه به روانپزشک و دارو درمانی
داروهای مخصوص تمرکز، باید تحت نظر پزشک مصرف شود. استفاده از داروها بدون اطلاع از عوارض احتمالی آن می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. حتی در مواردی دوز نامناسب می‌تواند منجر به تشدید عدم تمرکز شود.
فقط داروهایی که در دوز مناسب و برای هدف مناسب استفاده می‌شوند می‌توانند به بهبود عدم تمرکز و توجه در بزرگسالان کمک کنند.
4- نوروتراپی
درمان‌های نوروتراپی بدون نیاز به دارو و عوارض می‌تواند مشکل عدم توجه و تمرکز را درمان کنند.
درمان‌ها نوروتراپی عبارتند از:
این روش‌های درمان، مغز را تمرین می‌دهند تا عملکرد خود را اصلاح کند و امواج خود را تنظیم کند که در نتیجه باعث خواهد شد اختلالات مغز نیز درمان شوند.
مجموعه اعصاب و روان نوین مفتخر است با ارائه خدمات نوروتراپی و روانپزشکی که نقشی اثر گذار در درمان اختلالات مغزی دارد در خدمت شماست. توصیه می شود اگر سوالی دارید به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
برای مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.
دیدگاه