دردهای روان تنی یا سایکوسوماتیک (Psychosomatic Pain)
کلمه سایکو سوماتیک psychosomatic (روان تنی) از دو واژه مختلف گرفته شده است. ” سایک psyche ” به معنی ذهن و ” سوما soma ” به معنی بدن. بنابراین یک اختلال سایکوسوماتیک (روان تنی) با علائم فیزیکی ای مشخص می شود که هیچ دلیل پزشکی ای نمی توان برای آن پیدا کرد.
درد روان تنی یا سایکوسوماتیک می تواند انواع متفاوتی داشته باشد و در هر قسمت بدن ایجاد شود. تجربه درد می تواند موضعی و در یک منطقه باشد یا به تمام بدن تعمیم پیدا کند. علاوه بر این ممکن است درد از یک قسمت شروع شده و به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند.
درد روان تنی یا سایکو سوماتیک به عنوان درد روانزا psychogenic pain یا اختلال درد ناشی از استرس و اضطراب روانشناسی psychological شناخته می شود و مشخصه آن درد مزمن در بیش از یک منطقه است که چندین ماه تا چندین سال ادامه داشته باشد.اختلال درد سایکوسوماتیک مشخصات زیر را دارد:
- درد توسط یک وضعیت پزشکی قابل توضیح نیست.
- درد باعث ناراحتی جدی یا اختلال یا هر دو در مناطق مختلف بدن یا قابلیت های فردی میشود.
- در آغاز، قوت، تشدید و افزایش شدت علایم با عوامل روانی ایجاد می شود.
- شکایت از درد عمدی یا غیر واقعی نیست و به علت هر گونه اختلال روانی مانند خلق و خو و اختلال اضطراب یا هر شکل دیگری از اختلالات روانی ایجاد نشده است.
شواهد نشان می دهد که درد جسمانی تجربه شده توسط کودکان دارای شدت برابر با یک بزرگسال است. در بسیاری مطالعات مشخص شد که زنان بیشتر از مردان از دردهای روان تنی رنج می برند و بیشتر به دنبال درمان هستند.
همچنین مشخص شده که کودکان اغلب از دردهای سایکوسوماتیک در ناحیه شکم و سر شکایت دارند. با این حال با افزایش سن مکان درد فرق کرده و در مکان های متنوع و با شدت بیشتر آن را تجربه می کنند.
انواع اختلال روان تنی یا سایکوسوماتیک
اختلال روان تنی یا سایکوسوماتیک معمولا بسته به دلیل آن به شکل‌های مختلفی در بدن فرد بروز می‌کند. در ادامه انواع مختلفی از این اختلال را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱) اختلال تبدیلی
در بسیاری از موارد اختلال روان‌تنی به صورت دردهای مزمن و شدید در بدن فرد بروز پیدا می‌کند که در اثر فشارهای روحی ایجاد شده است. به این ترتیب حالات روحی فرد روی کاهش یا افزایش این دردهای مزمن نقش کلیدی ایفا می‌کنند.
مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که در بسیاری از افراد افسردگی با دردهای مزمنی در نواحی مختلف بدن همراه است. این دردها با بهبود حالات روحی فرد معمولا کمتر می‌شوند، اما در حالت کلی بهبود اختلالات روان‌تنی اندکی زمانبر هستند.
۲) اختلال هیپوکندریا
افرادی که به این نوع از اختلال سایکوسوماتیک به نام خودبیمارانگاری یا هیپوکندریا مبتلا هستند، هر درد کوچکی را به یک بیماری سخت و صعب‌العلاج نسبت می‌دهند. هر چند نشانه‌های چندانی از این بیماری‌ها در آن‌ها وجود نداشته باشد.
۳) اختلال سایبر کندریا
سایبر کندریا در حقیقت نوعی تلقین است. به این ترتیب که فرد با مطالعه و آگاهی از نشانه‌های یک بیماری، به خود تلقین می‌کند که این نشانه‌ها را دارد. به این ترتیب تصور می‌کند که به این بیماری دچار شده است. با تصور بیماری و افزایش اضطراب نیز معمولا نشانه‌ها بیشتر می‌شوند و فرد را دچار این اختلال می‌کنند.
هر چند در حالت کلی کسب اطلاعات و داشتن آگاهی در مورد بیماری‌های مختلف در بسیاری از موارد می‌تواند مفید باشد. اما عدم استفاده صحیح از دانش می‌تواند در بلند مدت برای این گروه از افراد مشکل ساز شود.
۴) اختلال جسمانی سازی
در بسیاری از موارد پزشک معالج فردی که به اختلال روان‌تنی مبتلا شده است، بعد از مطالعه در فرد هیچ دلیل فیزیولوژیکی برای بیماری پیدا نمی کند. از این رو مشخص میشود که حالات روانشناختی او به صورت مشکلات فیزیولوژیکی در او بروز کرده است.
در افرادی که به این اختلال مواجه هستند، معاینه ها و آزمایش ها وجود مشکل خاصی را در فرد نشان نمی‌دهند. در حالی که بیمار مدام از مشکلات جسمی خود در حال شکایت است. در این حالت است که گفته میشود اختلالات روانشناختی خود را به صورت جسمانی شدن بروز داده‌ند.
انواع دردهای روان تنی یا سایکوسوماتیک چیست؟
درد سایکوسوماتیک یا روان تنی می تواند انواع متفاوتی داشته باشد و در هر قسمت بدن ایجاد شود. تجربه درد می تواند موضعی و در یک منطقه باشد یا به تمام بدن تعمیم پیدا کند. علاوه بر این ممکن است درد از یک قسمت شروع شده و به سایر نقاط بدن گسترش پیدا کند.
برخی از نقاط مشترک در بدن عبارتند از:
- سر درد
- بدن درد
- کمر درد
- شکم درد
- درد در هنگام مقاربت
- چرخه قاعدگی دردناک
- درد بازو
برخی دیگر از علانمی که ممکن از مشکلات عصبی ایجاد کنند:
- میگرن
- سندروم روده تحریک پذیر
- مشکلات معده و گوارش
- کاهش توجه و تمرکز
- اختلال جنسی
- اختلال پوستی
- فشار خون
- دیابت
- ریزش مو
- گردن درد
برای اطلاعات بیشتر ویدیو زیر را مشاهده بفرمایید
چطور تشخیص دهیم دردمان روان تنی یا سایکوسوماتیک است یا خیر؟
شخص معمولا اختلال دردی دارد که با هیچ وضعیت پزشکی ای توجیه نمی شود و شدت و نشانه های آن با میزان درد واقعی مطابقت ندارد. باید در نظر داشته باشید که درد سایکوسوماتیک که بیمار از آن ها شاکی است برخلاف تصور قبل فقط در ذهن بیمار نیست. آن ها درد فیزیکی واقعی هستند که واقعا بیمار آن ها را حس می کند نه این که ادا در بیاورد.
مجموعه ای از غربالگری ها مثل آزمایش خون و معاینات رادیولژیک از قبیل اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI می تواند وجود هر گونه مشکل پزشکی که باعث ایجاد درد شده است را رد یا تایید کند. در صورتی که همه آزمایشات طبیعی باشد می توان تشخیص درد سایکوژنیک دارد.
از آن جایی که هیچ نشانه فیزیکی برای دردهای روان تنی وجود ندارد، ناراحتی ای که از درد سایکوسوماتیک می کشید ممکن است به سختی قابل توضیح یا درمیان گذاشتن با مردم باشد و دیگران ممکن است تصو کنند که بیمار در حال ادا درآوردن است.
در بسیاری از موراد به علت عدم آگاهی تشخیص اشتباه اتفاق می افتد بنابراین یک راهنمایی درست از یک پزشک با تجربه که قبلا دردهای سایکوسوماتیک را درمان کرده است از اهمیت بالایی برخوردار است.
در مرکز اعصاب و روان نوین شما می‌توانید با گرفتن نوار مغزی (CQ) و یا نقشه مغزی (QEEG) به مشکلات عصبی که ریشه دردهای روان تنی هستند مانند استرس و اضطرابی را به راحتی پی ببرید.
این تست ها بدون نیاز به توصیف کردن فرد از شرایطی که دارد، امواج مغزی را بررسی و مشکلات را تشخیص می‌دهد که حسن بسیار بزرگ است. همچنین این تست‌ها دقت بسیار بالایی دارد.
شخصی که درد روان تنی یا سایکوسوماتیک در او تشخیص داده شده است باید موارد زیر را در نظر بگیرد:
- سابقه خانوادگی مشکلات روانی یا اختلالات جسمانی
- بیماری جسمی در یک یا هر دو والد
- وضعیت مالی و بحران در خانواده
- وقایع منفی در زندگی
- قربانی شدن یا مورد آزار و اذیت قرار گرفتن
- سابقه اختلال جسمانی
- مورد سوءاستفاده قرار گرفتن در دوران کودکی: جسمی، روانی، جنسی
- سبک های فرزند پروری
- افزایش ثانویه درد
- افزایش درد پس از یک اتفاق استرس زا
- فروکش درد هنگام حذف اتفاق استرس زا
علل دردهای روان تنی یا سایکوسوماتیک چیست؟
اگرچه دلیل قطعی برای شروع آن نمی توان مشخص کرد اما تصور می شود که استرس های خاص زندگی ممکن است آغاز کننده این دردها باشند. بسیاری از افراد پس از تجربه یک وضعیت منفی قابل توجه مثل از دست دادن عشق یا روبرو شدن با یک فاجعه طبیعی دچار درد سایکوسوماتیک می شوند. تعدادی از علل شایع شناخته شده درد روان تنی عبارتند از:
- سوء استفاده
ارتباطی قوی بین سوء استفاده های دوران کودکی و درد روان تنی یا سایکوسوماتیک وجود دارد. سابقه سوء استفاده های فیزیکی، روانی یا جنسی دوران کودکی، فرد را مستعد دچار شدن به دردهای سایکوسوماتیک می کند.
- نظریه های یادگیری
اغلب کودکان بیمار شدن را یاد می گیرند یا شروع به تقلید از اعضای نزدیک خانواده می کنند تا به سودی که از بیماری می خواهند برسند.
- راه های ارتباطی
اغلب برای کودک امکان ندارد که همه چیز را در قالب کلمات بیان کند. به خصوص زمانی که تحت استرس قرار گرفته باشند. در حالت، نشانه های مختلف جسمی برای نشان دادن پریشانی خود بروز می دهند.
- تاثیرات خانواده
پویایی خانواده شامل نقش کودک در خانواده و نوع رفتار والدین با او می تواند کودک را تشویق به نشان دادن علایم جسمانی برای بدست آوردن توجه، نماید.
علاوه بر این، ابتلا به یک اختلال روانی، که ممکن است در بسیاری از خانواده ها یا ساختار اجتماعی قابل پذیرش نباشد و باعث نگاه نادرستی به فرد شود. برای اجتناب از این شرایط بسیاری از افراد برای بدست آوردن حمایت خانواده و دوستان، علایم جسمانی را در بدنشان افزایش می دهند.
راه‌های درمان دردهای روان تنی یا درد سایکوسوماتیک چیست؟
بهترین راه ممکن برای درمان درد روان تنی بعد از تشخیص پیگیری درمان از طریق متخصصین اعصاب و روان است. اغلب بسیاری از بیماران آمادگی پذیرش این که دردی که تجربه می کنند فیزیکی نیست و علت اصلی ایجاد آن روانی است را ندارند.
بیمار ممکن است خیلی راحت از ملاقات روان پزشک یا روان شناس، شانه خالی کند. بنابراین رابطه خوب پزشک و بیمار در این زمینه برای دنبال کردن و ادامه درمان، ضروری است.
درمان های متداول برای درد سایکوسوماتیک یا دردهای روان تنی عبارت است از:
- روان درمانی
- مشاوره
- رفتاردرمانی شناختی (CBT)
- درمان دارویی
- مسکن های غیر مخدر
- داروهای ضد افسردگی
- درمان های جایگزین برای درد روان تنی
- ورزش
- ماساژ
و اما بهترین روش این است که ریشه این دردها که مشکلات عصبی است، درمان شود. درمان‌های نوروتراپی بدون نیاز به دارو و عوارض می‌تواند استرس و اضطراب افراد را که ریشه اصلی این دردها است را کاهش دهد.
درمان‌ها نوروتراپی عبارتند از:
با استفاده از درمان‌های نوروتراپی بودن نیاز به دارو و بدون عوارض، مغز تمرین داده می شود تا عملکرد خود را اصلاح کند.
برای مطالعه درباره هر کدم از روش‌های درمان روی آن کلیک کنید.
مجموعه اعصاب و روان نوین مفتخر است با ارائه خدمات نوروتراپی و روانپزشکی که نقشی اثر گذار در درمان اختلالات مغزی دارد در خدمت شماست. توصیه می شود اگر سوالی دارید به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
برای مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.
دیدگاه