اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی (BIpolar) یا افسردگی شیدایی، به معنای نوسانات خلقی شدید در فرد می‌باشد. این نوسانات معمولا هفته ها یا ماها طول میکشد و با انچه مردم عادی در زندگی روزمره تجربه میکنند بسیارمتفاوت است.
فرد مبتلا به اختلال دو قطبی خلق‌ها مختلفی را تجربه می‌کند:
- خلق افسرده
- احساس شدید افسردگی
- خلق شیدا
- احساس شادمانی بسیار و ناامیدی
- خلق مختلط
- به عنوان مثال خلق افسرده همراه با بیقراری و فعالیت بیش از اندازه ناشی از شیدائی.
میزان شیوع اختلال دوقطبی چقدر است؟
در حدود یک نفر از هر 100 بزرگسال در طول زندگی خود دچار این اختلال می شود. معمولا این اختلالات بعد از سنین نوجوانی اتفاق می افتد.
در سنین بالاتر از 40 سال این اختلالات غیر معمول است. مردان و زنان به یک اندازه در معرض ابتلا به این اختلالات قرار دارند.
انواع اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دو قطبی نوع یک
حد اقل یک دوره خلق شیدا به مدت یک هفته وجود دارد.اگرچه بیشتر مبتلایان دوره افسردگی را هم تجربه می کنند ولی بعضی از انها فقط دوره شیدائی را تجربه میکنند.
دوره های شیدایی بدون درمان بین 3 تا 6 ماه به طول می انجامند. دوره‌های افسردگی در صورتی که مداوا نشوند 6-12 ماه ادامه پیدا می کنند.
اختلال دوقطبی نوع دو
در این نوع بیش از یک دوره افسردگی شدید وجود دارد. در صورتی که شدت خلق شیدائی کم است. این نوع به نام شیدائی خفیف (Hypomania) نامیده می شود.
اختلال دوقطبی با تناوب سریع
در این دسته بیش از 4 بار نوسان روحی در طول یکسال وجود دارد. این نوع در حدود 10 درصد افراد مبتلا به اختلالات دوقطبی دیده می شود و می تواند با هر کدام از انواع 1 یا 2 همراه باشد.
اختلال خلق ادواری (Cyclothymia)
در این نوع شدت نوسان خلق به اندازه اختلال دوقطبی نیست، اما می تواند زمان طولانی تری ادامه یابد. این حالت می تواند منجر به اختلالات دو قطبی گردد.
علت اختلالات دوقطبی چیست؟
دلیل قطعی برای این اختلالات شناخته نشده، اما تحقیقات نشان می دهد که:
اختلالات دوقطبی منشائ ارثی دارد. به عبارتی ژن ها بیشتر از تربیت در این اختلالات موثرند.
ممکن است مشکل فیزیکی در قسمتی از مغز که کنترل حالات روحی را به عهده دارد عامل این اختلالات باشد. به این دلیل است که این اختلالات با دارو قابل درمان هستند.
نوسانات خلقی ممکن است گاهی توسط استرس و یا بیماری بوجود بیایند.
علائم اختلالات دوقطبی چیست؟
علائم بیماری بستگی به این دارد که خلق شما به سمت افسردگی یا شیدائی تغییر کرده باشد.
1- افسردگی
احساس افسردگی احساسی است که همه ما در طول زندگی آنرا تجربه کرده ایم. این احساس می تواند به ما در شناخت و برخورد با مشکلات زندگی کمک کند.
اما در افسردگی بالینی یا اختلالات دوقطبی این احساس افسردگی بسیار شدید تر است. در این حالت احساس افسردگی برای مدت طولانی باقی می ماند و حتی انجام امور عادی زندگی را سخت یا غیر ممکن می سازد. در صورتی که شما افسرده شده باشید متوجه این تغییرات در خود شده اید:
روحی
- احساس غمگینی که از بین نمی‌رود.
- احساس نیاز به گریستن بدون هیچ دلیلی
- ازدست دادن تمایل و رغبت به همه چیز
- عدم لذت بردن از چیزهایی که قبلا لذت می بردید.
- احساس بی قراری و آشفتگی
- از دست دادن اعتماد به نفس
- احساس بی ارزشی و ناامیدی
- زودرنجی و تحریک پذیری
- فکرکردن به خود کشی
فکری
- از دست دادن قدرت فکر کردن مثبت و امیدوارانه
- از دست دادن قدرت تصمیم گیری حتی در موارد ساده
- مشکل تمرکز کردن
جسمی
- کم شدن اشتها و وزن
- مشکل خوابیدن
- بیدار شدن زودتر از موقع
- احساس خستگی کامل
- یبوست
- عدم تمایل به رابطه جنسی
رفتاری
- مشکل در شروع و به پایان رساندن کارها- حتی کارهای روزمره
- گریه کردن زیاد و یا احساس نیاز به گریه و عدم توانایی گریستن
- پرهیز از مواجهه با افراد
2- شیدایی یا هیجان
شیدایی یک احساس خوشحالی، افزایش انرژی و خوش بینی بیش از اندازه است. این حالت می‌تواند آنقدر شدید باشد که فکر کردن و قضاوت شما را تحت تاثیر قرار دهد. ممکن است تفکرات عجیبی راجع به خود داشته باشید، تصمیمات بدی بگیرید و به صورت شرم آور، مضر و گاهی خطرناک رفتار کنید.
مانند حالت افسردگی، در این حالت هم زندگی فرد مختل می‌شود و می‌تواند روابط و کار فرد را تحت تاثیر قرار دهد. در حالتی که این حالت خیلی شدید نباشد به آن شیدائی خفیف می‌گویند.
در صورتی که شما شیدا شوید ممکن است حالات زیر را در خود مشاهده کنید:
روحی
- بسیار شاد و مهیج
- عصبی و برانگیخته شدن توسط کسانی که در خوش بینی شما شریک نمی‌شوند
- احساس برتر بودن بیش از اندازه
فکری
- پر از ایده های جدید و مهیج
- پریدن از یک ایده یه ایده دیگر
- شنیدن صداهایی که افراد دیگر نمی‌شنوند
جسمی
- بی میل یا ناتوان از خوابیدن
- پر انرژی
- افزایش تمایل به رابطه جنسی
رفتاری
- برنامه ریزی های بلندپروازانه و غیر واقعی
- بسیار فعال و پر جنب و جوش
- رفتارهای نا معمول
- حرف زدن سریع – دیگران ممکن است متوجه صحبتهای شما نشوند.
- تصمیمات عجولانه و گاهی با نتایج مصیبت بار
- ولخرجی
- احساس صمیمیت زیاد
- بروز بیش از حد احساسات
اگر شما در اواسط دوره شیدایی برای اولین بار باشید، ممکن است متوجه هیچ چیز غیر عادی نشوید. حتی دوستان و خانواده شما نیز ممکن است متوجه نشوند. حتی ممکن است اگر کسی سعی کند در این مورد نظری ابراز کند ناراحت شوید. در این حالت شما به تدریج در انجام امور روزمره و ارتباط با افراد دچار مشکل می شوید.
علائم جنون (Psychotic) در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی
اگر دوره‌های شیدایی و یا افسردگی خیلی جدی شود، ممکن است فرد دچار علایم جنون شود.
حالت شیدایی
علایم این حالت شامل احساس خود بزرگ بینی است. اینکه مسئول انجام یک ماموریت مهم بوده یا از یک قدرت بسیار زیاد برخوردار است.
حالت افسردگی
احساس گناه شدید، احساس بدترین بودن و یا حتی احساس عدم وجود.
علاوه بر این اعتقادات نامعقول فرد ممکن است دچار توهم شده که شامل شنیدن دیدن بوییدن و یا لمس کردن چیزها یا کسانی که وجود ندارند.
بین دوره‌ها
قبلا بر این باور بودند که اگر شما از اختلالات دو قطبی رنج می‌برید، باید در بین دوره های افسردگی و شیدایی خلق متعادل داشته باشند . اما اکنون می‌دانیم که در این حالت علی رغم بهبود ظاهری ممکن است علایم افسردگی خفیف و مشکلات ذهنی ادامه پیدا کند.
راه درمان اختلال دوقطبی چیست؟
دارو درمانی
موثر ترین راه درمان اختلال دو قطبی، مراجعه به روانپزشک شروع درمان دارویی زیر نظر اوست. چرا که تثبت حالت رو و جلوگیری از تشدید نوسانات خلقی بسیار حائز اهمیت است.
روان درمانی
روان درمانی نیز می‌تواند موثر باشد. برای مثال درمان به روش درمان رفتاری شناختی (CBT) نیز می‌تواند موثر باشد، اما در کنار آن باید دارو مصرف شود.
آیا نوروتراپی و نوروفیدبک اختلال دوقطبی را درمان می‌کند؟
درمان های نوروتراپی از جمله نوروفیدبک، rTMS و TDCS، نوسانات خلقی را نمی توانند درمان کنند، اما می توانند شدت فاز افسردگی را کاهش دهند. در صورت استفاده از درمان‌های نوروتراپی نیز، باز هم نیاز به دارو درمان هست.
مجموعه اعصاب و روان نوین مفتخر است با ارائه خدمات نوروتراپی و روانپزشکی که نقشی اثر گذار در درمان اختلالات مغزی دارد در خدمت شماست. توصیه می شود اگر سوالی دارید به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه اینجا کلیک کنید.
منبع: رویال کالج روانپزشکی
دیدگاه