نوروفیدبک (Neurofeedback) یا نوروتراپی یا نوروبیوفیدبک نوعی بیوفیدبک است که اگر بخواهیم تعریف ساده ای ازنوروفیدبک بیان کنیم یعنی آموش دادن مغز توسط خود مغز! به این صورت که مغز ما با توجه به بازخورد هایی که از محیط اطراف میگیرد به کنترل کارکرد های جسمی و روحی می پردازد. دستگاه نوروفیدبک اطلاعاتی را به مغز میرساند و کمک می کند که فعالیت های خود را به صورت بهتری انجام دهد.
نوروفيدبک چیست؟
نوروفيدبک در اصل نوعی بیوفیدبک محسوب می‌شود که تلاش میکند با استفاده از ثبت امواج EEG و دادن بازخورد عصبی به فرد، نوعی خود تنظیمی را ایجاد و آن را آموزش دهد. بازخورد نوروفيدبک به طور معمول از طریق صدا و یا تصویر در اختیار فرد قرار گرفته و از این جهت فرد متوجه تغییرات مثبت و مناسبی که در امواج مغزی خود ایجاد کرده است یا خیر، خواهد شد.
نوروفیدبک چگونه انجام می‌شود؟
برای انجام این روش درمانی از حسگرهایی که الکترود نامیده می‌شوند، استفاده می‌کنند. این الکترودها روی پوست سر بیمار قرار گرفته و فعالیت الکتریکی مغز فرد را به صورت امواج مغزی ثبت می‌کنند. امواج ثبت شده در اغلب موارد به صورت یک بازی کامپیوتری و یا فیلم شبیه سازی شده در دسترس بیمار است.
برای شروع ابتدا به بررسی حالات بیمار می پردازند، سپس بیمار روی صندلی نشسته و به تشخیص درمانگر، الکترودهای موجود را بر روی سر بیمار قرار می‌دهند. بیمار ضمن حفظ خون سردی خود به صفحه مانیتور نگاه میکند. در این حالت هدایت، کنترل و پخش فیلم و یا بازی کامپیوتری تنها توسط امواج مغزی شخص صورت گرفته و نباید از دستان کمکی حاصل شود.
به این صورت فرد با توجه به پیشرفت یا توقف بازی و همچنین از دست دادن یا گرفتن پاداش و امتیاز یا تغییرات به وجود آمده در صدا یا پخش فیلم، به شرایط مطلوب یا نامطلوب امواج مغزی خود پی‌برده و سعی در اصلاح وضعیت امواج مغزی خود دارد. هدف از تنظیم امواج در درمان نوروفيدبک، تغییر قدرت دامنه موج است نه پهنا و نوع موج.
بهترین سن برای نوروفیدبک
سن مناسب برای استفاده از روش درمانی نوروفيدبک، بین 6 تا 60 سال است.
نوروفیدبک چه اختلالاتی را درمان می کند؟
- بیش فعالی یا ADHD
- عدم توجه و تمرکز
- اختلالات یادگیری
- اختلالات مربوط به حافظه بلند مدت و کوتاه مدت
- افسردگی
- خشم و پرخاشگری
- اضطراب و استرس
- نشخوار فکری یا overthinking
- میگرن
- اختلالات خواب
- اختلال هراس یا پنیک
- وسواس فکری و عملی
- حواس پرتی و مغز مه آلود
- وسوسه مصرف مواد مخدر
- وسوسه مصرف الکل
- اضطراب پس از حادثه PTSD
نکات مهم در مورد درمان با نوروفیدبک
در نوروفيدبک برای کسب نتایج بهتر حاصل از درمان و پایداری طولانی مدت، تعداد جلسات باید به گونه‌ای باشد که درمان را تکمیل کند. برای گرفتن نتیجه مناسب از درمان، شرایط گوناگون بسیار تاثیر گذار خواهند بود، مانند؛ نوع و شدت بیماری، زمان اقدام به درمان، میزان همکاری فرد و خانواده و تمام نکات مربوط به درمان از جانب درمانگر دوره درمانی نوروفیدبک را کامل کنید.
هر زمانی که دوره درمانی نوروفيدبک ناقص شود و به اتمام نرسد، سبب عود نشانه‌ها و علائم می‌گردد. این روش درمانی نوعی یادگیری است و مغز یاد میگیرد خود را به بهترین شکل ممکن تنظیم کند. برای داشتن یک درمان کامل، علاوه بر رعایت کردن ترتیب جلسات، همکاری خانواده و رعایت تمامی دستورات و راهنمایی‌های درمانگر ضروری است. دقت کنید که تغییرات حاصل از نوروفيدبک در چند جلسه اول قابل رویت نیست، زیرا نوعی فرآیند یادگیری می‌باشد و نیاز به زمان دارد.
تعداد و مدت زمان جلسات و طول دوره درمان نوروفیدبک
درمان نوروفیدبک به تنهایی حدود 45 تا 50 دقیقه برای هر جلسه زمان نیاز دارد، اما معمولا برای تکمیل آن TDCS و یا بعضا RTMS هم استفاده می‌شود. تعداد جلسات بستگی به درمان پذیری بدن هر فرد دارد ولی حداکثر جلسات از 40 جلسه بیشتر نخواهد بود.
عوارض نوروفیدبک و موارد منع استفاده
تاکنون هیچ آثاری مبنی بر منفی بودن و داشتن خطرهای احتمالی برای نوروفيدبک گزارش نشده است و طبق بررسی‌های صورت گرفته نتایج تحقیقات مثبت بوده‌اند. بدترین حالتی که میتواند رخ دهد، این است که نوروفيدبک توانایی تغییر در علائم بیماری را نداشته باشد.
روش‌های یادگیری تغییر امواج مغز در نوروبیوفیدبک
یادگیری تغییر امواج مغز در نوروفيدبک به ۳ روش صورت می گیرد، که عبارتندند از:
۱-یادگیری نیمه هشیار
این یادگیری در طی فرایندی اتفاق می افتد که فرد تنها تصور میکند که به روی مانیتور خیره است و عملکردی در مغز خود احساس نمیکند اما مغز به طور غیر ارادی و خودکار به شناخت بیشتری از خود دست می یابد و به تدریج شروع به انجام تغیراتی در خود می کند.
۲-یادگیری هشیار
این روش زمانی است که ارتباطی هشیار بین تغییرات به وجود آمده در نشانه های هدف ایجاد می شود و فرد دچار احساس درونی می شود و میتواند بیان کند چه زمان امواج آلفا درون او ایجاد شده است.
۳- رشد ویژگی انعطاف پذیری در مسیرهای عصبی مغز
در آخر هر چه قدر که مغز برای رسیدن به حالت بهینه تلاش کند مهارت بیشتری را کسب می کند بنابراین با کمک نوروفیدبک یاد می گیریم که چگونه خود را تنظیم و نواقص های مغزی خود را درمان کنیم.
چگونه از درمان نوروفیدبک استفاده کنیم؟
برای اینکه بتوانید از درمان نوروفیدبک استفاده کنید، ابتدا نیاز است یک نوار مغزی (CQ) و یا نقشه مغزی (QEEG) تهیه شود تا اختلالات هر فرد شناسایی شوند و پروتکل مورد نیاز آن تعریف شود.
در مرکز اعصاب و روان نوین در کنار نوار مغزی یا نقشه مغزی، یک مصاحبه بالینی انجام خواهد شد و پس تفسیر نتایج و تشریح اختلالات به مراجع، پروتکل درمانی نیز تعریف خواهد شد و فرآیند درمان آغاز می شود.
برای اطلاع از روند درمان با نوروفیدبک ویدیو زیر را تماشا بفرمایید.
برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می شود مطالب زیر را هم مطالعه بفرمایید.
- اثربخشی نوروفیدبک
- لورتا نوروفیدبک
- انواع نوروفیدبک
- قیمت نوروفیدبک
- عوارض نوروفیدبک چیست؟
- تاریخچه نوروفیدبک
- انواع دستگاه نوروفیدبک
مرکز اعصاب و روان نوین با ارائه خدمات
در خدمت شما عزیزان است. برای مطالعه بیشتر روی هرکدام کلیک کنید وهمچنین به صفحه سوالات متداول مراجعه بفرمایید از طریق فرم تماس اقدام کنید و یا با شماره تلفن های مرکز تماس حاصل فرمایید.
۰۵۱-۳۸۴۴۳۸۹۳
۰۹۱۵۹۱۶۶۷۰۳
منابع:
دیدگاه